Gebotopia: Freeman Dyson

vrijdag 28 februari 2020

Freeman Dyson

Freman Dyson - CC BY-SA ioerror - Flickr

Vandaag, 28 februari 2020, overleed de Engels-Amerikaanse wis- en natuurkundige Freeman Dyson op 96-jarige leeftijd. Sciencefictionfans kennen hem door het naar hem genoemde concept van de ‘Dyson sphere’, dat erg tot de verbeelding spreekt. Een Dyson sphere – in het Nederlands een Dysonschil of Dysonbol – is een bolvormig omhulsel, door een hypothetische buitenaardse beschaving gebouwd rond een ster. Op die manier kan een groot deel van de energie die de ster uitstraalt, opgevangen en gebruikt worden. Een planeet als de Aarde ontvangt immers maar een kleine fractie van al het licht dat een ster uitstraalt.

Star Trek-fans herinneren zich ongetwijfeld de Next Generation-aflevering Relics, waarbij de Enterprise bij toeval zo'n Dyson sphere ontdekt. In tegenstelling tot wat in die aflevering te zien is, zal een echte Dyson sphere, als die ooit gevonden wordt, wellicht geen complete bol rond de ster zijn. Op die manier zou immers niets van de energie van de ster nog kunnen ontsnappen en zou de sphere al snel oververhit geraken. Bovendien is voor het bouwen van zo’n gigantisch bouwwerk enorm veel materiaal nodig, wellicht meer dan op één planeet of zelfs in een heel zonnestelsel ontgonnen kan worden. Een meer realistische Dyson sphere zal dan ook een bol zijn met heel veel grote gaten erin. Op die manier is aanzienlijk minder bouwmateriaal nodig en kan een groot deel van het sterlicht ontsnappen, waardoor oververhitting vermeden wordt.

Door een Dyson sphere te bouwen, kan een beschaving niet alleen meer energie verkrijgen, maar kan het ook de beschikbare bewoonbare oppervlakte uitbreiden. Wanneer een planeet overbevolkt dreigt te raken, kan een deel van de bevolking verhuizen naar de binnenkant van de bol, waar met behulp van een kunstmatige atmosfeer en kunstmatige zwaartekracht een leefbare omgeving gecreëerd kan worden.