Afgelopen weekend vond in Volkssterrenwacht Beisbroek bij Brugge de eerste Vlaamse editie van MathFest plaats, een festival en een feest voor iedereen die van wiskunde houdt. Heel wat mensen krijgen waarschijnlijk nachtmerries alleen al bij het horen van het woord ‘wiskunde’, omdat ze niet zo’n beste herinneringen overhouden aan hun middelbare schooltijd, maar dat is helemaal nergens voor nodig. Wiskunde hoeft niet soffig en saai te zijn, het kan ook ontzettend leuk zijn. Daar waren de talrijke bezoekers van MathFest 2023 het allemaal roerend over eens!
In de tuin en in de lokalen van het kasteel Beisbroek, waar de volkssterrenwacht zijn vaste stek heeft, waren heel wat zaken te beleven. Er waren enkele geleide bezoeken aan de Imaginary-tentoonstelling en enkele boeiende presentaties door gastsprekers, maar de meeste actie vond plaats in de tenten die in de tuin waren opgesteld. Jonge en minder jonge bezoekers konden hun wiskundig brein prikkelen met een kampioenschap exotische sudoku, dromenvangers, doe-decaëders, Rubiks kubussen, torens van Hanoi, breinbrekers, en nog veel meer.
De blikvanger was ongetwijfeld het wereldrecord aperiodieke betegeling, waarvan de eerste tegel gelegd werd door niemand minder dan professor Jean Paul Van Bendegem. Toen ik het programma van MathFest 2023 voor het eerst onder ogen kreeg en ik dit item zag staan, dacht ik meteen aan M.C. Escher, die bekend stond om (onder andere) zijn vele kunstzinnige vlakvullingen. Ik ben al jarenlang een groot bewonderaar van Escher, en vorige maand bezocht ik nog Escher in het Paleis in Den Haag, een absolute aanrader!
Eerder dit jaar publiceerde amateur-wiskundige David Smith een artikel waarin hij een nieuwe tegelvorm beschreef waarmee een vlakvulling gemaakt kan worden, de zogenaamde ‘ein-stein-hat’. Dit heeft niets met Albert Einstein te maken, maar alles met het feit dat je maar één steen (ein Stein) nodig hebt om een vlak op een heel speciale manier op te vullen. Deze asymetrische tegel heeft namelijk de merkwaardige eigenschap dat hij geen patroon toelaat dat zichzelf periodiek herhaalt.
Aangezien deze speciale tegel nog maar erg recent werd ontdekt, was er nog geen eerder record dat gebroken moest worden. Kwestie dus om de recordpoging voldoende scherp te zetten, zodat ze lang stand kan houden. De organisatoren van MathFest hadden zichzelf vier uur de tijd gegeven om, met de hulp van het publiek en algoritmische ondersteuning van het wiskunde-duo Bollebus, een vooraf bepaald patroon van 6.250 tegels te vormen. En dat is gelukt, er was zelfs nog wat tijd over! De hele operatie werd nauwlettend in het oog gehouden door een gerechtsdeurwaarder.
Deze eerste editie van MathFest is alvast geslaagd. Volgend jaar weer, graag!
arxiv.org – David Smith et al., A chiral aperiodic monotile
bollebus.be
escherinhetpaleis.nl
www.platformwiskunde.be – Wereldrecord aperiodiek vloertegelen
