Gebotopia: Space – The Human Quest

Al sinds eind april loopt in Antwerp Expo de tentoonstelling Space – The Human Quest. Om een heleboel redenen was ik er nog niet eerder geraakt, maar afgelopen weekend heb ik de expo samen met mijn gezin eindelijk kunnen bezoeken. Het was even zoeken naar de ingang, want we konden Antwerp Expo niet binnen langs de gebruikelijke ingangen aan de Jan van Rijswijcklaan. We moesten via de ‘achteringang’ aan de Vogelzanglaan. Toch een beetje vreemd voor een groots opgezette tentoonstelling die wordt aangekondigd als ‘de grootste ruimtevaartexpo van Europa’.

Goed punt: er is een audiogids, in tegenstelling tot de vorige grote ruimtevaarttentoonstelling die we in 2015 bezochten in Brussels Expo: Gateway to Space. Nog een goed punt: er zijn aparte versies van de audiogids voor volwassenen en voor kinderen, zodat iedere bezoeker de uitleg krijgt op een aangepast niveau.

De tentoonstelling begint met een mooie videocompilatie die in enkele minuten tijd op drie videoschermen de geschiedenis van de (bemande) ruimtevaart samenvat, en zelfs een blik werpt op de plannen voor de nabije toekomst. Daarna kun je op eigen tempo doorheen de rest van de tentoonstelling wandelen en de uitleg beluisteren via de audiogids. Wie geen zin heeft in de audiogids, kan ook de wat beknoptere begeleidende teksten lezen.

Space – The Human Quest laat op 2.000 m² tal van historische objecten, modellen en replica’s van ruimtetuigen zien, voornamelijk van de NASA en de ESA. Enkele van die replica’s (her)kende ik van eerdere tentoonstellingen. Het horizontaal opgestelde model met de verschillende trappen van de Saturnus V-maanraket leek verdacht veel op het model dat ik in 2014 op de ruimtevaarttentoonstelling in Utrecht had gezien (A Human Adventure), en als ik me niet vergis was ook de replica op ware grootte van de neus van de spaceshuttle hetzelfde exemplaar dat in Utrecht opgesteld stond. In dat model kun je ontdekken hoe de cockpit van een spaceshuttle eruit ziet.

Maar de tentoonstelling in Antwerpen liet nog veel meer moois zien: een kopie van een Russische Vostok, een Mercury-capsule, een Gemini-capsule en een Apollo-capsule. Geen échte ruimtevaartuigen, maar allemaal kopies dus. Die geven een perfect beeld van hoe zo’n ruimtetuig eruit ziet, maar het is natuurlijk indrukwekkender om naast een échte Apollo-capsule te staan, die in de ruimte heeft gevlogen en de sporen van de terugkeer door de atmosfeer vertoont, zoals de Friendship 7 van John Glenn of de Columbia die de Apollo 11-astronauten naar de maan bracht, toestellen die ik in het National Air and Space Museum in Washington kon aanschouwen, of de Kitty Hawk, de commandomudule van Apollo 14, die ik in het Kennedy Space Center bezocht.

The Human Quest is een mooi opgezette tentoonstelling die heel wat boeiend materiaal laat zien. Na het eerste deel van de expo – de ‘space tunnel’ – kom je in een grote zaal waar een levensgrote replica van een maanlander staat opgesteld. Het blijft indrukwekkend om te zien hoe groot zo’n ding in het echt is. Thuis heb ik er een kleiner model van staan, drie jaar geleden zelf gebouwd met Lego. Meer dan een half leven geleden heb ik ook nog eens een Revell-model van de maanlander gebouwd, maar dat exemplaar heeft de tand des tijds niet overleefd. In de buurt van de maanlander staat ook een opengewerkt model van de maanlander-cockpit en een model van een Lunar Rover, de maanauto die de astronauten van de latere maanvluchten in staat stelde om een groter gebied rond hun lander te verkennen.

Maar de tentoonstelling bevat niet enkel kopies of schaalmodellen van ruimtetuigen, er zijn nog heel wat andere interessante dingen te zien, zoals historische foto’s en documenten, een mooie ruimtevaart-postzegelverzameling, een door zeven Apollo-astronauten gesigneerd exemplaar van Hergé’s Kuifje-album On a marché sur la lune (Mannen op de maan), een origineel Apollo 11-vluchtplan, verzekeringsenveloppes van Apollo-astronauten, artefacten die in de ruimte hebben meegevlogen, door de astronauten gesigneerde foto’s, etc.

De verzekeringsenveloppes waren enveloppes met ruimtevaart-postzegels en speciale Apollo-gerelateerde opdrukken, gesigneerd door de astronauten. Omdat de maanastronauten indertijd geen levensverzekering konden afsluiten – geen enkele verzekeringsmaatschappij durfde het risico nemen – hadden ze zelf een manier bedacht om hun gezin financieel veilig te stellen mochten ze hun ruimtevlucht niet overleven. Stel dat de astronauten tijdens hun maanreis omgekomen zouden zijn, dan zouden hun weduwes de enveloppes achteraf ongetwijfeld voor een aanzienlijk bedrag hebben kunnen verkopen.

Ook het beeldje Fallen Astronaut van Paul Van Hoeydonck krijgt de nodige aandacht. Van Hoeydoncks aluminium beeldje (8,5 cm groot) is tot nu toe het enige kunstwerk op een ander hemellichaam – en de kunstenaar is een Belg, daar mogen we toch wel een beetje trots op zijn. Een poosje geleden werd op Canvas nog een documentaire over het kunstwerk en zijn kunstenaar uitgezonden (helaas niet langer beschikbaar op VRT Max, ze hadden wellicht extra serverruimte nodig voor De Kampioenen).

Uiteraard worden ook de twee Belgische astronauten, Dirk Frimaut en Frank De Winne, in de picture geplaatst met foto’s, video’s, persoonlijke voorwerpen (o.a. Frimouts crew notebook) en ruimtepakken (Frimouts flight suit en De Winnes Russische drukpak). Dirk Frimout is ondertussen met pensioen, maar Frank De Winne is momenteel nog actief als hoofd van het opleidingscentrum voor ESA-astronauten in Keulen. Tijdens zijn tweede ruimtevlucht in 2009 werd De Winne de eerste Europese gezagvoerder van het internationaal ruimtestation.