Zaterdag vond ik eindelijk nog eens de tijd om naar Brussel te sporen en het IMAX-theater op de Heizel te bezoeken voor Apollo 11. Ik had al eerder willen gaan, maar er waren allerlei dingen die dat in de weg stonden: het Intersteno-congres in Italië, een spoorstaking, een weekendje Phantasialand en een uitstapje naar Disneyland Parijs.
Veel tijd had ik niet meer, want afgaand op de Kinepolis-website stonden er nog maar een handjevol voorstellingen op het programma (laatste voorstelling op 31 augustus). Amper drie voorstellingen per week, waarvan een op zondagochtend! Wat een verschil met Nederland, waar de film (weliswaar in een andere versie) in het Omniversum in Den Haag drie keer per dag vertoond wordt, en er meerdere bioscoopzalen zijn die de film op het programma hebben staan!
Apollo 11 is een adembenemende documentaire die je bij momenten op het puntje van je stoel doet zitten en die je mond laat openvallen van verbazing. We maken de hele maanmissie mee van begin tot einde. De film opent op het ogenblik dat de gigantische Saturnus V-raket (110 m hoog) met lanceertoren en al op een kolossaal rupsvoertuig (een ‘crawler’) naar lanceerplatform 39A wordt gereden. Bij mijn bezoeken aan het Kennedy Space Center heb ik zo’n crawler met eigen ogen van dichtbij gezien en heb ik aan de voet van dat lanceerplatform gestaan (dat later gebruikt werd voor de lancering van de Space Shuttles en vanwaar tegenwoordig de Falcon-raketten van SpaceX vertrekken).
In tegenstelling tot heel wat andere documentaires is er geen commentaarstem (voice-over) om het verhaal te vertellen, en zijn er geen interviews (talking heads). De film is een ononderbroken stroom van archiefbeelden van uitstekende kwaliteit, waarvan heel wat nog nooit eerder vertoond, en originele geluidsopnamen. Je wordt teruggekatapulteerd naar 1969 en maakt het allemaal zelf mee vanop de eerste rij.
Als je deze blog een beetje volgt of als je mij kent, dan weet je ongetwijfeld dat ik een levenslange passie heb voor ruimtevaart, een passie die een aanvang nam met Apollo 11 en het ‘numéro historique’ van Paris Match dat mijn vader in 1969 voor mij had gekocht. Als gepassioneerd ruimtevaartfanaat heb ik in de loop der jaren al tal van documentaires over Apollo 11 gezien, en ik ben erg goed vertrouwd met de meeste details van de missie. Het was dan ook een openbaring dat ik in deze nieuwe docu heel wat beeldmateriaal gepresenteerd kreeg dat ik nog nooit eerder had gezien! Voor Apollo 11 werd immers gebruikgemaakt van heel wat recent in de archieven ontdekte en nooit eerder vertoonde 70 mm-filmbeelden. Daarom alleen al is deze film een absolute must voor iedereen die ook maar een beetje geïnteresseerd is in ruimtevaart. 70 mm is een grootbeeldformaat dat zich uitstekend laat converteren naar het IMAX-formaat.
De film brengt je helemaal terug naar 1969. In de buurt van Cape Canaveral hadden zich op de dag van de lancering (16 juli) tal van nieuwsgierigen verzameld. Ze kampeerden langs de rand van de weg en droegen gekke zonnebrilletjes en malle sixties-outfits. Op de beelden vanuit Launch Control en Mission Control ontdekte ik heel wat bekende gezichten, waaronder Werner von Braun (ontwerper van de maanraket), Gene Kranz (flight director), Charlie Duke (capcom), en Jim Lovell (back-up crew).
We volgen de drie astronauten, Neil Armstrong, Buzz Aldrin en Michael Collins, vanaf het moment dat ze in hun ruimtepakken geholpen worden. Ze worden met de Astrovan naar het lanceerplatform gereden, nemen de lift naar boven en stappen in de ruimtecapsule, helemaal in het topje van de raket. We blijven bij hen tot ze acht dagen later op zee landen, opgepikt worden door het vliegdekschip USS Hornet, en meteen in quarantaine gaan (want misschien hadden ze wel maanbacteriën meegebracht, wie weet?). De film eindigt met de ticker-tape parade op 13 augustus.
Aan de hand van korte animaties worden de verschillende stappen van de missie geïllustreerd: de lancering naar een lage baan om de Aarde, de trans-lunar injection, het omkeren van de CSM en de koppeling met de maanlander, de overstap van Armstrong en Aldrin naar de LEM, etc. Het wordt ontzettend spannend wanneer de LEM, Eagle genaamd, gaat landen. We kunnen volgen hoe ver de lander nog van het maanoppervlak verwijderd is en hoeveel minuten en seconden brandstof er nog over blijft. En dan, kort voor de landing, geeft de computer twee onverwachte alarmcodes: 1202 en 1201, door een overbelasting van het besturingssysteem. Er wordt besloten om de alarmen te negeren en door te gaan met de landing. Om een veld bezaaid met rotsblokken te vermijden, moet Armstrong bijsturen. Hij zet de lander met succes aan de grond, met nog maar heel weinig brandstof over. Tranquillity Base here. The Eagle has landed!
Wees gerust, er is nog brandstof genoeg om terug op te stijgen en de Maan weer te verlaten. Voor de terugkeer is er een aparte raketmotor, met een aparte brandstoftank.
Na de landing zijn we getuige van de activiteiten van de astronauten op het maanoppervlak. Armstrong stapt als eerste van de ladder en spreekt de historische woorden ‘That’s one small step for [a] man, one giant leap for mankind.’ De [a] staat tussen haakjes omdat het woord in het ruis op de geluidsopname weggevallen is, maar hoogstwaarschijnlijk wel degelijk door Armstrong werd uitgesproken. Al even veelbetekenend (maar bij het grote publiek nauwelijks gekend) zijn Aldrins woorden ‘Magnificent desolation!’
Aldrin en Armstrong planten de Amerikaanse vlag op de maanbodem, plaatsen enkele wetenschappelijke instrumenten (een laserretroreflector, een seismisch en een zonnewind-experiment), maken foto’s en tv-beelden, verzamelen maanstenen en lezen de tekst van een gedenkplaat: ‘Here men from the planet Earth first set foot upon the Moon. July 1969, A.D. We came in peace for all mankind.’ Ze voeren een telefoongesprek met president Nixon en laten ook een mission patch van Apollo 1 achter, de missie waarbij drie astronauten in 1967 bij een brand om het leven kwamen.
Na een maanwandeling van iets meer dan twee uur gaan ze terug aan boord van de maanlander en mogen ze enkele uren slapen voordat ze terug opstijgen. Even later koppelt de Eagle weer aan de Columbia, de capsule waarin de derde astronaut, Collins, al die tijd baantjes om de Maan had gedraaid. Armstrong en Aldrin waren meer dan 21½ uur op de Maan geweest.
De terugvlucht verloopt voorspoedig. Het spannendste moment is het ogenblik dat de ruimtecapsule de aardatmosfeer induikt en het radiocontact wegvalt. Het hitteschild doet zijn werk, en even later daalt de Columbia aan drie enorme parachutes af naar de Stille Oceaan, waar de bemanning opgewacht wordt door de USS Hornet.
Apollo 11 is een fantastische, adembenemende documentaire die je meevoert met de meest tot de verbeelding sprekende missie uit de ruimtevaartgeschiedenis. De film kreeg, volkomen terecht, bijzonder lovende kritieken. Het merendeel van wat je te zien krijgt, is samengesteld uit niet eerder vertoonde archiefbeelden, die pas in 2017 ontdekt werden. Wat je hoort, zijn originele geluidsopnames, voornamelijk communicatie tussen Launch Control (Kennedy Space Center), Mission Control (Houston) en de astronauten (met veel biepgeluidjes).
Er zijn twee versies van de film: de lange versie (93 min), die zowel in IMAX-theaters als in gewone bioscoopzalen vertoond wordt, en een ingekorte versie van 45 minuten voor IMAX-theaters, onder de titel Apollo 11: First Steps. In Kinepolis Brussel speelt momenteel nog de lange versie; in het Omniversum krijg je de First Steps Edition te zien. Het is nog even wachten op de blu-ray, maar die wordt binnenkort beslist toegevoegd aan mijn verzameling!
apollo11incinemas.com
www.imax.com/movies/apollo-11-2019
www.imax.com/movies/apollo-11-first-steps-edition
www.imdb.com/title/tt8760684
www.omniversum.nl/nl/filmagenda/apollo-11
youtu.be/NxYsD_oUMCQ
