Mercator Digitaal

Toen ik mijn vrouw vertelde dat ik naar een Mercator-tentoonstelling zou gaan, dacht ze eerst dat het over een schip in Oostende ging, en mijn moeder verkeerde in de mening dat het iets met verzekeringen te maken had, maar neen, ik had het over de wereldvermaarde cartograaf Gerard Mercator uit Rupelmonde, die exact 500 jaar geleden het levenslicht zag. Ter gelegenheid van deze verjaardag werd 2012 uitgeroepen tot Mercatorjaar en worden er een heleboel Mercator-gerelateerde activiteiten georganiseerd.

Aan Mercator hebben we de overbekende mercatorprojectie te danken, een manier van kaarten tekenen waarbij zowel de lengte- als de breedtecirkels als evenwijdige rechten voorgesteld worden. Typisch voor de mercatorprojectie is de toenemende oppervlaktevertekening naar de polen toe, waardoor bijvoorbeeld Groenland veel groter lijkt dan het Arabisch schiereiland, terwijl dat in werkelijkheid niet zo is. Mercators kaarten waren echter van groot belang voor de scheepvaart (en zijn dat nog steeds). De kortste weg tussen twee plaatsen – op de wereldbol een deel van een grootcirkel – wordt op een dergelijke kaart immers voorgesteld door een rechte lijn, en dat was op eerdere kaarten niet zo. De oppervlakten en afstanden mogen dan wel vertekend zijn, maar de hoeken zijn dat niet. Daardoor is het voor een schip eenvoudig een koers uit te zetten met behulp van een mercatorkaart.

Vorig weekend brachten we met een delegatie van Volkssterrenwacht Beisbroek een geleid bezoek aan de tentoonstelling Mercator Digitaal. Deze multimediale tentoonstelling, in het Mercatormuseum in Sint-Niklaas, kadert uiteraard in het Mercatorjaar. De pronkstukken van het museum zijn twee globes van Mercator: een aardglobe en een hemelglobe. Vóór we de globes met eigen ogen kunnen aanschouwen, krijgen we eerst een digitale versie van de aardglobe te zien, in de vorm van een computeranimatie. Op een groot scherm wordt ingezoomd op verschillende plaatsen op de globe, en daar krijgen we telkens een gedegen uitleg bij.

De aardglobe die Mercator in 1541 maakte, is natuurlijk niet zo waarheidsgetrouw als een hedendaagse wereldbol. Europa, Afrika en Midden-Amerika bevatten wel veel waarheidsgetrouwe details, maar Azië en de westkust van Amerika zijn al heel wat minder nauwkeurig, en op de plaats van Australië en Antarctica vinden we een totaal verzonnen, vormeloos continent. Een eind verderop staat Mercators hemelbol, waarop de sterrenbeelden staan aangegeven.

Via zeven kiosken wordt een digitale presentatie gebracht van verschillende aspecten van Mercators werk. Interessant zijn de interactieve aanraakschermen, waarop je kaarten uit verschillende perioden van de geschiedenis met elkaar kunt vergelijken. Een aantal oude atlassen worden in vitrines tentoongesteld. Daar mag je natuurlijk niet aankomen, maar een aantal boeken zijn gedigitaliseerd en via grote aanraakschermen te doorbladeren, waarbij je naar believen kunt inzoomen op details. Er is ook aandacht voor Mercators tijdgenoten, die op verschillende videoschermen door acteurs tot leven worden gebracht.

Mercator Digitaal is nog te bezichtigen tot en met 26 augustus 2012, en een bezoekje is beslist de moeite waard.

www.mercatordigitaal.be

Zonnewijzerdorp

Zondagmorgen vertrokken we met een bus (half)vol enthousiaste amateurastronomen richting Rupelmonde voor de (zo goed als) jaarlijkse astronomische uitstap van Volkssterrenwacht Beisbroek. Behalve omwille van het feit dat dit plaatsje aan de samenvloeiing van de Rupel en de Schelde de geboorteplaats is van de beroemde cartograaf Gerard Mercator en dat zijn standbeeld er staat, is het dorpje ook bijzonder interessant omdat het zoveel zonnewijzers telt. Rupelmonde, deelgemeente van Kruibeke, wordt daarom ook wel zonnewijzerdorp genoemd. In 1994 werd er, naar aanleiding van de vierhonderdste verjaardag van Mercators overlijden, een zonnewijzerpad aangelegd. Dit jaar is het overigens vijfhonderd jaar geleden dat Mercator geboren werd, en dat is dan ook meteen de aanleiding om dit jaar op onze uitstap Rupelmonde aan te doen.

Onze voorzitter, Jan Vandenbruaene – auteur van de Astronomische gids voor België, waarin de zonnewijzers van Rupelmonde uitvoerig beschreven staan – is een kenner en geeft ons een zeer deskundige uitleg bij de talrijke zonnewijzers die we te zien krijgen. We hebben overigens erg veel geluk met het weer, want ondanks de voorspelde regen schijnt de zon volop, iets wat natuurlijk bijzonder handig is wanneer je naar de zonnewijzers komt kijken.

Uit de wandeling langs Rupelmondes zonnewijzers onthouden we vooral dat er erg veel verschillende soorten zonnewijzers zijn. We beginnen onze tocht op de markt (het Mercatorplein), bij het pas enkele maanden geleden ingehuldigde standbeeld van de jonge Mercator, dat bij nader toezien zelf een zonnewijzer blijkt te zijn. Aan de overkant van de straat staat het veel grotere standbeeld van de oude Mercator, vlakbij de Onze-Lieve-Vrouwekerk.

Op de zuidelijke gevel van de kerk zien we een eenvoudige zonnewijzer, maar Jan wijst ons ook op een chronogram ter hoogte van het fronton. Een chronogram is een spreuk waarin een jaartal verborgen zit. Er staat: ‘gLorIose VICIt DraConeM’, wat zoveel betekent als ‘roemrijk overwon hij de draak’, wellicht een verwijzing naar Sint-Joris. In de spreuk zitten een aantal letters die ook als Romeinse cijfers geïnterpreteerd kunnen worden. Ze staan extra groot. Als je al die Romeinse cijfers bij elkaar optelt, kom je uit op 1758, het jaar waarin de kerk werd gebouwd.

Op en rond het plein bevinden zich nog meer zonnewijzers. We gaan kijken naar de meervoudige zonnewijzer, dat is een zonnewijzer met meerdere vlakken en meerdere schaduwwerpers. En we leren meteen hoe je de tijd op een zonnewijzer moet aflezen, want die stemt natuurlijk niet zomaar overeen met wat je op je digitale uurwerk ziet.

Om te beginnen duiden zonnewijzers altijd de ware plaatselijke zonnetijd aan, en die is voor iedere lengtegraad verschillend. Om de tijd, die door de zonnewijzer wordt aangegeven, om te zetten naar de officiële tijd die alle klokken aangeven, moet je dus rekening houden met de lengtegraad van de plaats waar de zonnewijzer staat. Vervolgens moet je, afhankelijk van de maand van het jaar, een aantal minuten bijtellen of aftrekken. Dat komt doordat de zon niet het hele jaar door met dezelfde snelheid langs de hemelboog trekt, en dat heeft dan weer te maken met het feit dat de Aarde in een ellips om de zon draait, waardoor onze planeet nu eens sneller, dan weer trager langs zijn baan beweegt. Samen met de schuine stand van de aardas zorgt dat ervoor dat je soms wel tot tien minuten of meer moet bijtellen of aftrekken. Hoeveel precies, dat kun je bij sommige wijzers aflezen op een zogenaamde tijdvereffeningslus. En tenslotte moet je natuurlijk ook nog rekening houden met zomer- of wintertijd. Als je al die zaken weet, kun je dus aan de hand van een zonnewijzer uitvissen hoe laat het precies is, maar de meeste voorbijgangers hebben daar natuurlijk weinig benul van en kijken een beetje verwonderd op dat de zonnewijzer een andere tijd lijkt aan te geven dan wat ze op hun polshorloge zien.

We komen ook heel wat zonnewijzers tegen aan gevels van huizen. De meeste huizen staan natuurlijk niet netjes noord-zuid- of oost-west geöriënteerd, en dat levert zonnewijzers met een afwijking op, d.w.z. de uurverdeling in voor- en namiddag is niet netjes symmetrisch. Bovendien zijn een aantal van die zonnewijzers niet de hele dag door bruikbaar, omdat ze slechts een deel van de dag door de zon worden beschenen.

Langs de Scheldeoever ontdekken we een equatoriale zonnewijzer, gemaakt van een oude molensteen. Bij een equatoriale zonnewijzer is het vlak met de uurlijnen niet horizontaal of verticaal, maar staat het onder een hoek die overeenkomt met de breedtegraad, zodat het evenwijdig staat met het vlak van de evenaar. Tijdens de herfst en de winter wordt zo’n zonnewijzer niet langs boven, maar langs onder beschenen. Equatoriale zonnewijzers zijn daarom vaak uitgevoerd als een (gedeeltelijke) ring, maar bij een molensteen gaat dat natuurlijk niet. De molensteen-zonnewijzer is daarom enkel bruikbaar tijdens de lente en de zomer, maar wel de hele dag door, van zonsopkomst tot zonsondergang.

Na deze boeiende en leerrijke wandeling langsheen de Rupelmondse zonnewijzers gaan we de inwendige mens versterken op het terras van brasserie-restaurant Scaldiana, met uitzicht op de Schelde. Ondertussen zien we de eerste wolken voorzichtjes voorbij de zon komen schuiven.

Zou het straks misschien toch nog gaan regenen?

www.vvs.be/astronomische-gids-van-belgie

FedCon 2012

Mijn FedCon-conreport is af! Je kunt het 29-pagina’s tellende en van foto’s voorziene pdf-document lezen en/of downloaden op issuu. Ook een selectie van mijn foto’s staat online. Veel lees- en kijkplezier!

issuu.com/gebo007/docs/fedcon2012
picasaweb.google.com/gebotopia/FedConXXI
www.fedcon.de

Save Our Skipper

Ik had ze natuurlijk al wel eens bezig gezien in Whale Wars op tv: de jongens van de Sea Shepherd Conservation Society, een organisatie die actie voert tegen walvisjacht, jacht op zeehonden en illegale jacht op andere zeedieren. Sea Shepherd gebruikt daarbij vrij agressieve methoden en ze doen alles wat ze kunnen om het de walvisjagers zo lastig mogelijk te maken. Hun acties zijn te zien op zenders als Discovery Channel en Animal Planet.

Vorig jaar heb ik de organisatie wat beter leren kennen, toen kapitein Paul Watson, de bezieler en stichter van Sea Shepherd, in Duitsland (en ook in België en Nederland) op bezoek was om zijn zaak te promoten. Hij vond toen veel steun en sympathie op FedCon, de grootste sciencefictionconventie van Europa. Sci-fi-fans zijn over het algemeen erg milieubewuste en dierenvriendelijke mensen, die graag bereid zijn hun steun te verlenen aan een nobel doel zoals de bescherming van onze oceanen.

Watson was op FedCon samen met Richard Dean Anderson, een Amerikaans acteur die bij de sci-fi-fans vooral bekend is omwille van zijn rol als Jack O’Neill in de succesvolle serie Stargate SG-1. In de jaren tachtig was Anderson ook erg populair als MacGyver in de gelijknamige serie. Sea Shepherd kan rekenen op de steun van een aantal bekende acteurs en actrices. Behalve Richard Dean Anderson helpen o.a. ook Pierce Brosnan, Christian Bale en Brigitte Bardot om de organisatie bij het grote publiek te promoten.

Net als vorig jaar kwam Watson ook dit jaar naar Duitsland, maar toen hij voet aan grond zette, werd hij op de luchthaven van Frankfurt gearresteerd op grond van een internationaal aanhoudingsbevel uitgevaardigd door Costa Rica, voor het in gevaar brengen van de bemanning van een Costa Ricaanse vissersboot in 2002. Watson was toen met zijn ploeg een documentaire aan het maken over illegale shark-finning-praktijken in Costa Ricaanse wateren. Shark-finning is een wrede praktijk waarbij haaien gevangen worden en levend ontdaan van hun vinnen, waarna de hulpeloze dieren terug in het water worden gegooid. Ze zijn dan ten dode opgeschreven aangezien ze zich niet meer normaal kunnen voortbewegen en stikken of ten prooi vallen aan andere roofdieren. Vaak gaat het overigens om beschermde en bedreigde haaiensoorten. De haaienvinnen dienen voornamelijk om er soep van te maken.

Interpol heeft een hele tijd geleden al laten weten dat ze Watson niets in de weg zullen leggen op basis van het aanhoudingsbevel van Costa Rica, omdat het hier duidelijk kom een politiek gemotiveerd uitleveringsverzoek gaat. Vreemd dat Duitsland de beslissing van Interpol naast zich neer legt. Uiteindelijk moeten de Duitse ministers van justitie en van buitenlandse zaken beslissen over de uitlevering. Sea Shepherd probeert er – met de steun van duizenden aanhangers – alles aan te doen om ervoor te zorgen dat die uitlevering niet doorgaat en argumenteert daarbij ook dat uitlevering aan Costa Rica in feite gelijk zou staan met de doodstraf, want eenmaal in Costa Rica is de kans erg groot dat Watson in de gevangenis of daarbuiten ten prooi zou vallen aan de Costa Ricaanse georganiseerde misdaad, voor wie de illegale shark-finning-activiteiten een grote bron van inkomsten zijn.

Na hevig protest is Watson gisteren, na een week in de gevangenis, op borg vrijgelaten, iets wat erg ongebruikelijk is tijdens een uitleveringsprocedure, maar hij moet voorlopig wel in het land blijven. Er bestaat wel hoop dat Duitsland uiteindelijk onder druk zal afzien van uitlevering aan Costa Rica. Morgen, op 23 mei, is alvast een grote protestactie gepland in Berlijn en andere Duitse steden, en bij Duitse ambassades wereldwijd. Dan komt de Costa Ricaanse president, Laura Chinchilla, in Duitsland op staatsbezoek bij bondskanselier Angela Merkel. Sea Shepherd heeft 23 mei dan ook uitgeroepen tot S.O.S. Day, waarbij S.O.S. staat voor ‘Save Our Skipper’.

Hieronder de video van de persconferentie die Paul Watson maandag gaf bij zijn vrijlating.

animal.discovery.com/tv/whale-wars
www.seashepherd.de
www.seashepherd.org
www.yourdiscovery.com/nl/web/whale-wars

Drupa 2012

Vandaag alweer de laatste dag van Drupa, de grootste vakbeurs ter wereld voor de grafische industrie. Eens in de vier jaar vindt Drupa plaats op de gigantische Messegelände in Düsseldorf. De beurs richt zich op vaklui uit drukkerijen, prepressbedrijven, boekbinderijen en aanverwante bedrijven.

Net als in 2008 bood ons bedrijf zijn werknemers de kans om de beurs te bezoeken. Voor dag en dauw vertrokken we vanuit Brugge met de Febelgra-bus richting Duitsland. Onderweg reden we nog een paar keer van de snelweg af om nog enkele mensen op te pikken. Tijdens de stop aan de Antwerpse Crowne Plaza kregen we ons ontbijtpakket.

Tegen openingstijd waren we ter bestemming. De beurs spreidt zich uit over zo’n anderhalf dozijn hallen, de een nog groter dan de andere, vol met hoogtechnologische nieuwigheden op het gebied van printen, drukken, afwerken en alles wat daar nog meer bij komt kijken. Op de bus waren we al een beetje klaargestoomd. We hadden allemaal een plannetje gekregen, met een overzicht van wat er zo allemaal te zien was en waar we daarvoor moesten zijn.

We wisten nog van vorige keer dat het zo goed als onmogelijk zou zijn om alles op één dag te zien. In plaats van aan sneltempo toch alle hallen te willen bezoeken, besloten we het rustiger aan te doen en te selecteren. Maar we hebben behoorlijk wat kilometers afgelegd. Zo’n volle dag op een drukke beurs doorbrengen is een vermoeiende bezigheid.

De grote bedrijven doen er alles aan om hun producten zo aantrekkelijk mogelijk voor te stellen. Er zijn fantastische, nieuwe machines te zien, er worden demonstraties en presentaties gegeven, en hier en daar wordt er zelfs een showtje opgevoerd. Xerox had kosten nog moeite gespaard en zowaar enkele artiesten van Cirque du Soleil ingehuurd. Hun stand maakte ook gebruik van verwerking in de cloud. Aan het ene eind van de hal kon je je laten fotograferen in een Cirque du Soleil-decor, de foto werd geüpload naar en verwerkt door een server die niet in Düsseldorf, zelfs niet in Duitsland, maar ergens in de States stond, en aan de andere kant van de hal kon je aan de hand van die foto gepersonaliseerde postkaarten laten afdrukken. Dat hebben we dus meteen maar eens uitgeprobeerd. Leuk souvenirtje.

We hebben met verbazing staan kijken naar de vele inkjet-drukmachines, die tegenwoordig meer en meer de traditionele druktechnieken lijken te vervangen, enorme plotters, machines die verpakkingsmaterialen bedrukken, vormen uitsnijden uit karton, naar speciale drukprocedés, enorme kopieermachines, drukpersen, bindstraten, gigantische rollen papier, robotarmen die zware stapels papier manipuleren, allerlei papiersoorten, inkten, software, toebehoren, klasseersystemen, etcetera, etcetera. Een schril contrast met al dat technologisch vernuft vormde de man van het Gutenbergmuseum in Mainz, die in authentieke klederdracht en met een antieke drukpers pagina’s uit de beroemde Gutenbergbijbel vervaardigde, en even verderop, in een andere hal, een man met een Linotype.

De Linotype is een stukje vergane glorie, waarmee aan het einde van de 19e eeuw al loden regels tekst werden gezet. De machine was in gebruik tot de jaren 1970, toen offsetdruk en computers hun intrede deden. Enkele Linotype-enthousiastelingen hebben er onlangs een documentaire over gemaakt, die ik binnenkort hoop te kunnen zien. De film is nog niet zo lang uit, is al op verscheidene evenementen over de hele wereld vertoond, en komt deze zomer ook op dvd.

Om 16.00 uur waren we allemaal uitgenodigd op de stand van Print Power, een overkoepelend initiatief dat de grafische industrie wil promoten.

Als je in de grafische sector werkzaam bent, is een bezoek aan Drupa beslist de moeite waard. Volgende afspraak in 2016.

www.drupa.de
www.linotypefilm.com
www.printpower.eu

Het nieuwe wedstrijdseizoen

Het nieuwe wedstrijdseizoen is begonnen. Voor alle duidelijkheid: ik heb het niet over voetbal of wielrennen, maar over vingersport, typewedstrijden dus (ook wel klaviervaardigheid, tekstproductie of computertypen genoemd).

Een WK is er dit jaar niet, want het wereldkampioenschap sneltypen wordt maar om de twee jaar georganiseerd. Vorig jaar was er een WK in Parijs. Voor het volgende WK moeten we dus nog een jaartje wachten. In 2013 zullen we dan een thuiswedstrijd kunnen spelen, want dan vindt het WK plaats in België, meer bepaald in Gent.

Toch kunnen we ons dit jaar op een aantal wedstrijden uitleven. Als voorbereiding op het WK van 2013 werd onlangs de wedstrijd PRO-Belgium georganiseerd, waarbij de Belgische professionals zich onderling konden meten. Het ging om een internetwedstrijd, d.w.z. de deelnemers hoefden zich er niet voor te verplaatsen, maar konden aan de wedstrijd deelnemen via het internet, door middel van een Java-applet. De normen waren in principe wel even streng als bij een WK: 30 minuten aan een stuk typen, met een minimale snelheid van 360 aanslagen per minuut en maximaal 0,25% fouten. De deelnemers worden ingedeeld in leeftijdscatecorieën. Voor jongere deelnemers ligt het snelheidscriterium iets lager.

We doen verder ook nog mee aan de internetwedstrijden van de Academie voor Bureauwetenschappen (ABW) en van Intersteno. Die wedstrijden hanteren minder strenge normen en duren slechts 10 minuten.

De ABW-wedstrijd is eigenlijk vooral op scholieren gericht. De internetwedstrijd van Intersteno – die dit jaar overigens aan zijn tiende editie toe is – richt zich op een internationaal publiek en bestaat eigenlijk uit twee wedstrijden: een wedstrijd in de moedertaal en een meertalenwedstrijd. Bij die laatste kan iedere deelnemer zelf kiezen in welke talen hij of zij wil meedoen. In hoe meer talen je slaagt, hoe meer punten je verzamelt en hoe hoger je op de ranglijst klimt. Er zijn 16 beschikbare talen. Vorig jaar heb ik in 12 talen getypt (en alle 12 geslaagd). Dit jaar moet ik mij wegens een veel te drukke agenda wat beperken, maar ik zal in ieder geval in een aantal verschillende talen typen. Sommige talen zitten vol lastige accentletters, en dat valt echt niet mee. Je moet al heel wat oefenen alvorens je in die vreemde talen enige kans van slagen hebt. Ook Russisch zit erbij, maar dat zie ik niet meteen zitten. Wie wil, kan het altijd eens proberen, want ook deze wedstrijd staat open voor iedereen.

Maar behalve aan de internetwedstrijden hebben we dit jaar ook deelgenomen aan het Nederlands kampioenschap computertypen in Nijkerk (een 10-minuten-wedstrijd, vooral gericht op scholieren) en aan de Nederlandse wedstrijd tekstproductie in Den Haag (een 30-minuten-wedstrijd voor ervaren typisten, volgens de strenge WK-normen). Die wedstrijden vonden plaats in april, en de verslagen van beide wedstrijden zijn inmiddels al op deze blog verschenen. Vandaag stond er – enigszins tot mijn verbazing, want ik wist van niks – een stukje over in de krant:

(Uit De Krant van West-Vlaanderen, 11 mei 2012)

Gebotopia: Nederlandse wedstrijd tekstproductie in Den Haag
Gebotopia: Nederlands kampioenschap computertypen in Nijkerk

www.abw.be
www.intersteno.org
www.intersteno2013.org

Antwerp Convention

Ik weet nu al dat ik wegens andere verplichtingen dit jaar niet naar FACTS zal kunnen (het jaarlijkse fantasy-, anime-, comics-, toys- en sci-fi-gebeuren in Gent), maar er was een goed alternatief: afgelopen zondag vond in Antwerpen een min of meer gelijkaardige beurs plaats: de tweede editie van Antwerp Convention, in Antwerp Expo.

Antwerp Convention is kleinschaliger dan FACTS, maar voor de rest is het erg vergelijkbaar. Hal 4 van Antwerp Expo was weliswaar niet volledig, maar toch grotendeels, gevuld met stands van dealers die allerlei verleidelijke merchandising en heel veel comic books verkopen voor de liefhebbers van sci-fi, fantasy en horror (en al wat daar enigszins op lijkt). Er was een cosplaywedstrijd, een bescheiden game zone, en er waren ook enkele acteurs en artiesten, die wat kwamen vertellen op het podium, aan wie je vragen kon stellen en bij wie je terecht kon voor een handtekening.

Zo heb ik het panel bijgewoond van de Nederlandse acteur Carel Struycken, die ik vorig jaar ook heel even (alleen tijdens de slotceremonie, eigenlijk) op FedCon had gezien. Struycken is bij de fans vooral bekend als Mr. Homn in Star Trek: The Next Generation en Lurch in The Addams Family. Ik ben ook gaan luisteren naar Bond-actrice Caroline Munro (helicopterpilote Naomi in The Spy Who Loved Me) en naar Sarah Douglas (Ursa in Superman II en een hele schare rolletjes in genre-tv-reeksen en miniseries). En tenslotte heb ik ook nog Brian Muir aan het woord gehoord, aan artiest die vooral bekendheid geniet omdat hij het masker van Darth Vader en de stormtrooper-uniformen uit Star Wars heeft vormgegeven. Hij heeft ook nog gewerkt aan o.a. Alien, Raiders of the Lost Ark, de Harry Potter-reeks en een heleboel andere films. Best interessant om eens te horen.

Van de cosplay heb ik weinig gezien, maar ik heb wel onthouden dat op Antwerp Convention dit jaar het eerste Belgische cosplaykampioenschap werd gehouden. Iets wat naar mijn bescheiden mening toch meer op FACTS thuishoort, want daar komt gewoon véél meer volk (en cosplayers) op af. Hoewel, dit was nog maar de tweede editie van Antwerp Convention, en het evenement zal de komende jaren zeker nog groeien.

Wat ik op FACTS nog niet gezien heb, maar wel op Antwerp Convention, is Dutch Robot Games, een Nederlandse vereniging van robotbouwers. Een beetje een misleidende naam, want het gaat eigenlijk niet om autonome robots. Wat ze bouwen zijn kleine, telegeleide robotachtige voertuigjes die vervolgens elkaar in een arena moeten bestrijden. De kunst is een machine te bouwen die in staat is zijn tegenstander uit te schakelen en daarbij zelf min of meer ongedeerd te blijven.

Je kon ook nog meedoen aan een lasershoot, maar daar heb ik me niet aan gewaagd...

antwerpconvention.be
facts.be
www.brianmuirvadersculptor.com
www.dutchrobotgames.nl