Hoe vaak krijg je de kans om een pionier en visionair als Richard Branson te ontmoeten? Niet zo vaak, dus van zodra ik wist dat de man naar België kwam en voor publiek in dialoog zou gaan met enkele andere grote namen, heb ik meteen een ticket besteld. Bovendien stond ook Nobelprijswinnaar Rajendra Pachauri op de affiche.
Gisteravond was het zover. De Antwerpse stadsschouwburg zat letterlijk tot de nok gevuld voor i-SUP 2014 met Richard Branson. Voor wie nog nooit van sir Richard Branson gehoord mocht hebben – shame on you! – even kort schetsen: Branson is een ietwat excentrieke miljardair die aan het hoofd staat van de Virgin Group, gekend van Virgin Atlantic Airways, Virgin Megastores en nog een heleboel andere bedrijven. Ook Virgin Galactic hoort daarbij, het bedrijf dat nu echt wel heel binnenkort hoopt te beginnen met het aanbieden van ruimtevluchten voor gewone mensen. (Nou ja, gewoon: je moet er natuurlijk wel zo’n 250.000 dollar voor kunnen ophoesten.)
Ook duurzaam ondernemen en klimaatverandering zijn onderwerpen waar Branson over kan meepraten. In de loop van de avond ging hij daarover in dialoog met Arild Rødland (voormalig Noors staatssecretaris voor energie) en met Rajendra Pachauri (dé wereldautoriteit inzake klimaat). Met Frank De Winne praatte Branson over zijn plannen voor commerciële ruimtevaart. De avond werd gepresenteerd door Francesca Vanthielen, die ik voordien alleen maar kende van haar presentatie- en acteerwerk op tv. Wat ik nog niet wist, is dat Vanthielen ook Toegepaste Economische Wetenschappen heeft gestudeerd en twee jaar geleden met een schip van Greenpeace naar de noordpool is gereisd, waar ze de desastreuze gevolgen van de klimaatverandering zelf heeft kunnen vaststellen. Vanthielen bleek een waardig gesprekspartner voor Branson en de andere gasten.
Professor Arild Rødland liet het publiek kennismaken met een project voor het benutten van geothermische energie. Aangezien dit zowat overal op Aarde kan toegepast worden, zou dit wel eens dé oplossing kunnen betekenen voor het energieprobleem. Het gaat om het benutten van de natuurlijke warmte die in het binnenste van onze planeet opgesloten zit. Veel mensen denken nog dat geothermische energie iets is dat je enkel in de buurt van vulkanen en geisers uit de grond kunt halen, maar dat is absoluut niet zo. Als je in de Aarde graaft of boort, dan zul je merken dat de temperatuur ongeveer met 15 à 30 graden per kilometer stijgt, of anders uitgedrukt: 1 graad per 17 à 33 meter. Door diep genoeg te boren (zo’n kilometer of drie), water naar beneden te sturen en het opgewarmde water vervolgens weer terug op te pompen, kun je energie winnen. De technologie daarvoor staat nu op het punt dat dit rendabel wordt, en Rødland schat dat het nog drie jaar kan duren vooraleer dit overal op grote schaal toegepast kan worden. Dit zou betekenen dat iedere regio zijn eigen energie kan winnen en daardoor niet langer afhankelijk is van andere landen of van fossiele brandstoffen. De geothermische energie is er overal en altijd, en is, in tegenstelling tot bv. zonne- of windenergie, niet afhankelijk van weersomstandigheden.
VITO, organisator van i-SUP 2014, is overigens in de Kempen tests aan het doen om ook in Vlaanderen geothermische energie te kunnen gebruiken. Het is daarmee niet zozeer de bedoeling om die warmte om te zetten in elektriciteit, maar om de warmte rechtstreeks te gebruiken voor bijvoorbeeld het verwarmen van huizen, zwembaden en serres.
Doctor Rajendra Pachauri mocht in 2007 als voorzitter van het IPCC (het Intergovernmental Panel on Climate Change van de Verenigde Naties) samen met Al Gore (voormalig vicepresident van de Verenigde Staten) de Nobelprijs voor de Vrede in ontvangst nemen. Ondanks alle negatieve berichten over de gevolgen van de huidige klimaatverandering is Pachauri toch optimistisch, onder andere omdat mensen meer en meer gaan beseffen dat er iets moet veranderen. Daardoor zijn ook bedrijven genoodzaakt om klimaatvriendelijk te opereren. Zo niet zullen hun klanten hun producten niet meer willen afnemen, iets wat Branson natuurlijk al weet. Branson beseft maar al te goed dat hij (zowel persoonlijk als bijvoorbeeld zijn luchtvaartmaatschappij) een behoorlijk hoge ecologische voetafdruk heeft, maar erkent dat hij daardoor ook een grote verantwoordelijkheid heeft. Daarom werkt hij onder andere aan milieuvriendelijke vliegtuigbrandstoffen en aan methoden om koolstofneutraal te werken. Een tijd geleden is hij ook gestopt met het eten van rundsvlees. Ja: de meeste mensen beseffen dit niet, maar de veeteelt is een veel grotere bron van broeikasgassen (methaan) dan bijvoorbeeld de uitlaatgassen van auto’s! Als iedereen minder vlees zou eten, aldus Branson, zou het probleem al voor een heel groot deel opgelost zijn. Je hoeft daarom niet meteen vegetariër te worden, enkel het beperken van de consumptie van rundsvlees kan al een hemelsbreed verschil maken.
Over zijn Virgin Galactic-project ging Branson in gesprek met Belgiës tweede astronaut, Frank De Winne. De Winne kan natuurlijk al bogen op heel wat ervaring in de ruimte. Hij verbleef in 2002 ruim acht dagen aan boord van het internationaal ruimtestation ISS, en ging in 2009 terug voor een verblijf van zes maanden. Branson kan er voorlopig alleen maar van dromen. Hij wou zich nog niet vastpinnen op een datum voor zijn vlucht met SpaceShipTwo, maar wou wel kwijt dat de tests momenteel in de laatste fase zitten en dat het echt niet lang meer zal duren. Maar de commerciële ruimtevluchten die Virgin Galactic in eerste instantie zal aanbieden, zijn niet te vergelijken met die van echte astronauten zoals Frank De Winne. SpaceShipTwo zal niet in een baan om de Aarde komen, maar enkel korte suborbitale vluchten maken.
Branson maakte de vergelijking met de begindagen van de commerciële luchtvaart: toen waren vluchten enkel weggelegd voor zeer welstellende burgers die een dure vlucht konden betalen. Nu zal dat hetzelfde zijn met de eerste commerciële ruimtevluchten. Maar zie waar we nu staan met de luchtvaart: vandaag de dag kunnen heel veel gewone mensen zich permitteren om met het vliegtuig op reis te gaan. Vliegen is routine geworden, en vliegen kan nu ook in veel comfortabeler omstandigheden dan in de begintijd. Zo zal het ook met de commerciële ruimtevaart gaan, als Branson zijn zin krijgt. De prijs zal in ieder geval naar beneden gaan. Virgin Galactic wil ook meer gaan doen dan alleen maar het aanbieden van suborbitale vluchten. Branson wil later ook orbitaal gaan, satellieten in de ruimte brengen en daarna point-to-point-vluchten maken, waarbij je in geen tijd van de ene wereldstad naar de andere zult kunnen vliegen door een deel van die vlucht boven de atmosfeer, in de ruimte dus, te maken. Dat laatste is echter nog niet meteen voor morgen.
Frank De Winne ziet de toegang tot de ruimtevaart voor de gewone mens wel zitten: hij zou het in ieder geval prima vinden als meer mensen de Aarde vanuit de ruimte zouden kunnen zien, en zouden beseffen dat de Aarde één geheel is. De grenzen tussen de landen kun je vanuit de ruimte niet zien. We hebben (voorlopig) ook maar één planeet, en het wordt hoog tijd dat we er wat beter zorg voor dragen.
Deze bijzonder interessante gespreksavond was het officiële openingsevenement van i-SUP 2014, het forum Industry & Innovative Sustainable Production Growth & Sustainability, dat van 1 tot 3 september in Antwerpen plaatsvindt. De i-SUP-conferentie is een organisatie van VITO, de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek. VITO is een onafhankelijke onderzoeksorganisatie die innoverende technologische oplossingen biedt en wetenschappelijk onderbouwd advies en steun verleent om duurzame ontwikkeling te stimuleren en het economisch en maatschappelijk weefsel in Vlaanderen te versterken.
Ik ben natuurlijk al jaren een fan van sir Richard en ik volg hem op Facebook en Twitter. Ik vond het erg fijn om hem eens in levenden lijve te kunnen zien. Behalve de deelnemers aan i-SUP waren gisteravond ook heel wat Branson-fans van de partij. In de menigte ontwaarde ik zelfs een Branson-lookalike in een zilverkleurig pak.
Hoewel de sprekers stuk voor stuk interessante dingen te vertellen hadden, schortte er jammer genoeg toch iets aan de organisatie. Volgens het programmaboekje zouden de deuren open gaan om 19.00 uur en zou het evenement om 19.30 beginnen, maar in de praktijk gingen de deuren pas open om 19.30 en begon het om 20.00 uur. Vervolgens duurde het inleidende gesprek dat Francesca Vanthielen met Branson had veel te lang, zodat de gesprekken met de andere gasten in sneltempo afgehandeld moesten worden en de avond uiteindelijk drie kwartier later eindigde dan voorzien. Maar goed dat ik met de auto en niet met de trein gekomen was, of ik had naar huis kunnen liften, want de NMBS werkt ook niet echt mee als je ’s avonds laat nog thuis wilt geraken (waardoor ik voor mijn verplaatsing dus helaas nog van fossiele brandstoffen afhankelijk was).
branson.vito.be
2014.i-sup.org
