Het zal de aandachtige lezer van deze blog wellicht niet ontgaan zijn dat ik enerzijds graag naar (zeezoog-)dierenparken ga zoals SeaWorld Orlando, of dichter bij huis het Dolfinarium in Harderwijk en het Boudewijn Seapark in Brugge, en dat ik anderzijds dierenrechtenorganisaties steun als de Sea Shepherd Conservation Society (getuige de link op deze blog). Misschien vraag je je af hoe ik die twee kan verzoenen, want Sea Shepherd treedt niet alleen op tegen de illegale walvisvangst, maar is ook ronduit gekant tegen het houden van orka’s en dolfijnen in gevangenschap. Ze sporen hun leden en het grote publiek aan om dolfinaria en parken als SeaWorld te boycotten.
Ik heb natuurlijk ook de met een Oscar bekroonde documentaire The Cove gezien, over de slachting die in Japan wordt aangericht onder dolfijnen. Niemand die deze film heeft gezien, kan onberoerd blijven over het vele dierenleed dat daar wordt veroorzaakt. De meeste van de dolfijnen die er gevangen worden, zijn bedoeld voor consumptie, maar enkele worden ook verkocht aan dierenparken. Ook The Cove doet een oproep om die parken te boycotten.
Je merkt het: hier is sprake van conflict. Maar ik denk dat ik in de loop der jaren een gebalanceerde mening heb opgebouwd over deze kwestie. Zoals vaak in dergelijke disputen heeft noch de ene, noch de andere partij helemaal gelijk of helemaal ongelijk. Als dierenliefhebber ben ik natuurlijk eerst en vooral geneigd om toe te geven dat de dieren in de vrije natuur thuishoren en niet in gevangenschap. Een orka of dolfijn gedijt ongetwijfeld best in zijn natuurlijke omgeving. In dierentuinen en dierenparken worden de dieren van hun vrijheid beroofd. Ook al worden ze nog zo goed verzorgd, als je de vergelijking maakt met de grootte van het territorium dat ze in natuurlijke omstandigheden hebben, is hun kunstmatige verblijf bijzonder klein.
Maar dat betekent niet noodzakelijk dat een dolfinarium uit den boze is. Dierentuinen en dierenparken zijn beslist ook niet de verpersoonlijking van het kwaad, waarvoor ze door dierenrechtenactivisten vaak worden aangezien. De dieren zijn er niet alleen voor het vermaak van de bezoekers, ze zijn er ook nog om andere redenen.
In de eerste plaats is er natuurlijk de voor de hand liggende educatieve functie van dierentuinen. Ze willen hun bezoekers niet alleen een leuk dagje uit bezorgen, ze willen hen als het even kan ook nog iets bijleren. Wie met een leergierige en geïnteresseerde ingesteldheid een dierentuin of -park bezoekt, kan beslist heel wat opsteken van de teksten op de bordjes bij de dierenverblijven, van de uitleg van de enthousiaste dierenverzorgers, van de folders die er voor het grijpen liggen of van de educatieve boeken en dvd’s die er ongetwijfeld in de shop te koop zijn. En natuurlijk door de dieren zelf van dichtbij te kunnen observeren. Wanneer de mensen op die manier de dieren beter leren kennen, zullen ze ongetwijfeld ook meer respect voor hen opbrengen.
Daarnaast hebben zowat alle dierentuinen studie-, fok- en uitwisselingsprogramma’s, die kunnen bijdragen tot een beter begrip, een betere bescherming en zelfs tot het instandhouden van met uitsterving bedreigde soorten.
Zo heeft Sander van der Heul van het Boudewijn Seapark bijvoorbeeld meegewerkt aan een studie om ongewenste bijvangst van dolfijnen te voorkomen[1]. Wereldwijd verdrinken tal van dolfijnen omdat ze verstrikt raken in netten van vissers. Die vissers hebben niet de bedoeling om dolfijnen te vangen, ze zijn uit op vissen. Maar per ongeluk raken ook dolfijnen in de netten gevangen. Wanneer ze zich niet op tijd kunnen losmaken, verdrinken ze, want dolfijnen zijn zoogdieren, hebben net als wij longen en moeten dus om de zoveel tijd aan de oppervlakte komen om te ademen. Om die ongewenste bijvangsten te voorkomen, wordt tegenwoordig gebruik gemaakt van geluidinstallaties die erop gericht zijn de dolfijnen uit de buurt van de vissersboten te houden (zonder de vissen te verjagen), zodat ze niet onbedoeld in de netten verzeild geraken. Dankzij de resultaten van de studie worden nu tal van dieren van de verdrinkingsdood gered. Zonder studieprogramma’s in dolfinaria zou zoiets haast niet mogelijk zijn.
Het Dolfinarium in Harderwijk beklemtoont ook – net als dolfinaria elders ter wereld – dat ze ernaar streven zo weinig mogelijk dieren uit de natuur te halen. Haast alle dolfijnen die er in gevangenschap leven, zijn in gevangenschap geboren en hebben dus nooit een natuurlijk bestaan gekend. Ik weet het, dat argument gaat maar ten dele op. Enerzijds is het goed dat er geen dieren uit hun natuurlijke omgeving weggerukt worden om de rest van hun leven in gevangenschap door te brengen, maar anderzijds hebben de dieren die in gevangenschap geboren zijn net zo goed recht op een bestaan in de vrije natuur. Het park wijst er ook op dat internationale dolfinaria meewerken aan wetenschappelijke studies en projecten die bijdragen tot de bescherming van dieren in het wild en het behoud van soorten. Dat onderzoek is vaak in de natuur onmogelijk. Ze wijzen ook op het educatieve belang van deze parken, die op die manier essentieel bijdragen aan de bewustwording bij het grote publiek, die mensen ertoe beweegt de natuur te waarderen en te koesteren.
Samengevat: ik begrijp het standpunt van beide partijen: de dierenrechtenorganisaties enerzijds en de dierenparken anderzijds. Ik ben het voor het grootste deel eens met de acties van de dierenrechtenorganisaties, maar ik vind dat ze niet zo te keer moeten gaan tegen de dierenparken. De dolfijnenslachting in Japan en de illegale walvisvangst zijn een veel groter kwaad dan het Dolfinarium of SeaWorld. Het feit dat dieren er in gevangenschap leven is min of meer een noodzakelijk kwaad, dat echter een aantal niet te onderschatten positieve gevolgen heeft, zoals educatie en bewustwording van het publiek, instandhouding van soorten, en het vergroten van de wetenschappelijke kennis, waaruit positieve resultaten voortvloeien zoals het hierboven aangehaalde voorbeeld van het voorkomen van ongewenste bijvangst.
Ik wil dus graag organisaties als Sea Shepherd blijven steunen in hun strijd tegen illegale praktijken op zee, maar ik vind niet dat dolfinaria moeten sluiten. Het conflict tussen dierenrechten en dierenparken zal er altijd zijn, maar ik vertrouw erop dat er in de zeezoogdierenparken naar gestreefd wordt om het de dieren daar zo goed mogelijk naar hun zin te maken. De makers van The Cove hebben de beestachtige slachting die ieder jaar in Japan plaatsvindt, onder de aandacht gebracht en verdient daar alle lof voor, maar de oproep om geen ticket voor SeaWorld meer te kopen, is beslist niet de oplossing voor dat probleem.
Weet je niet goed hoe je hierover moet denken, bekijk dan even onderstaande reactievideo die ik op YouTube vond. Hierin worden de argumenten uit The Cove weerlegd.
Dolphin Show = Dolphin Kill? An Investigation of The Cove Part 1:
An Investigation of The Cove Part 2:
www.boudewijnseapark.be
www.dolfinarium.nl
www.seashepherd.org
www.seaworld.com
www.imdb.com/title/tt1313104
__________
[1] Ronald A. Kastelein, Sander van der Heul, Jan van der Veen, Willem C. Verboom, Nancy V. Jennings, Dick de Haan, Peter J.H. Reijnders, Effects of acoustic alarms, designed to reduce small cetacean bycatch in gillnet fisheries, on the behaviour of North Sea fish species in a large tank, Marine environmental research, 2007, 64(2) p. 160-180.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten