Het was me een poosje geleden al opgevallen dat ik geen auto’s meer zag met GB erop. GB staat natuurlijk voor Great Britain (of Groot-Brittannië), maar ik grapte altijd dat die auto’s met een sticker van mijn fanclub rondreden; de letters GB zijn namelijk ook mijn initialen.
Dat het United Kingdom (Verenigd Koninkrijk) als autokenletters GB gebruikte, was eigenlijk een beetje vreemd. Great Britain is immers niet de naam van het land, wel van het grootste eiland dat tot dat land behoort. Het was dus eigenlijk een beetje raar dat men als autokenletters niet gewoon UK had gekozen, dat lag immers veel meer voor de hand.
In het Latijn heet zoiets een pars pro toto: men gebruikt de naam van een deel om te verwijzen naar het grotere geheel waartoe het behoort.
Maar eind vorig jaar kwam daar blijkbaar verandering in. Voortaan gebruiken de Britten niet langer GB, maar UK als autokenletters. De kenletters UK zijn sinds 28 september 2021 verplicht voor Britse automobilisten die naar het buitenland reizen, en de wijziging kadert in een rebranding van het land na de Brexit.
Het Verenigd Koninkrijk zit best ingewikkeld in elkaar. Als je denkt dat België een ingewikkelde staatsstructuur heeft, dat is nog niets vergeleken met die van het Verenigd Koninkrijk! Het Verenigd Koninkrijk is namelijk, vreemd genoeg, een ‘land van landen’ (geen deelstaten, zoals de Duits Bundesländer, de states in de Verenigde Staten of de Gewesten in België, maar echte, volwaardige landen!). Vier landen zijn lid van het UK: Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland. Drie van die landen liggen op het hoofdeiland, dat de naam Groot-Brittannië draagt. Het vierde (Noord-Ierland) ligt op het noordoostelijke deel van het Ierse eiland. De rest van dat eiland wordt ingenomen door een andere onafhankelijke staat: de Ierse Republiek (Ierland), die volledig los staat van het UK.
Om het nog ingewikkelder te maken, worden de termen ‘Groot-Brittannië’ of ‘Brits’ vaak toch gebruikt wanneer men niet enkel het eiland, maar het hele Verenigde Koninkrijk bedoelt. Pars pro toto, weet je nog?
Groot-Brittannië is dus het hoofdeiland van een eilandengroep die samen de Britse Eilanden genoemd worden. Tot die eilandengroep behoren verder ook nog het eiland Man en de Kanaaleilanden (met de belastingparadijzen Jersey en Guernsey als de bekendste eilanden). Deze eilanden zijn Brits Kroonbezit, maar maken geen onderdeel uit van het Verenigd Koninkrijk en waren ook nooit lid van de Europese Unie.
Het staatshoofd van het Verenigd Koninkrijk is automatisch eveneens staatshoofd van de zogenaamde Commonwealth realms, een aantal onafhankelijke landen binnen het Gemenebest van Naties (voorheen het Britse Gemenebest genoemd). Zo is koningin Elizabeth II naast staatshoofd van het UK eveneens staatshoofd van maar liefst 15 andere landen, waaronder Australië, Nieuw-Zeeland, Jamaica, Canada en de Bahama’s. Vroeger was het Gemenebest nog veel uitgebreider en bevatte het ook landen als Ceylon, Ghana, India, Kenia, Mauritius, Pakistan en Zuid-Afrika. Al die landen hebben in de tweede helft van de vorige eeuw de Commonwealth verlaten.
Ach, ik zou nog bijna Gibraltar vergeten. Gibraltar, gelegen op het zuidpuntje van het Iberisch Schiereiland (onder Spanje) is een van de vele Britse overzeese gebieden, die onder de soevereiniteit van het UK vallen maar er geen deel van uitmaken. Andere overzeese gebieden zijn o.a. Bermuda, de Falklandeilanden, de Britse Maagdeneilanden en de Kaaimaneilanden.
Je merkt het: de invloed van de Britse Kroon strekt zich over de hele wereld uit, een gevolg van het agressieve kolonialiserings- en annexatiebeleid uit het verleden. De Britse vloot bevoer alle wereldzeeën en de Britten bezetten een groot aantal gebieden op alle continenten en in elke oceaan. Het Britse Rijk was het grootste imperium aller tijden. Op zijn hoogtepunt, kort na de Eerste Wereldoorlog, omvatte het met 458 miljoen inwoners – een kwart van de toenmalige wereldbevolking – en strekte het zich met zijn bijna 32 miljoen km² uit over ongeveer een kwart van het totale landoppervlak van onze planeet. Een van de gevolgen is dat de Engelse taal op heel veel plaatsen in de wereld gesproken of in ieder geval begrepen wordt.
De autokenletters van het Verenigd Koninkrijk mogen dan wel gewijzigd zijn naar UK, de ISO-landcode van het land blijft vooralsnog GB. Daar hebben mijn fans me tenminste nog niet in de steek gelaten... Nog niet, want de ISO-landkode UK, die momenteel aan geen enkel land toegewezen is, is alvast door het Verenigd Koninkrijk gereserveerd bij de International Organization for Standardization (ISO). Dus ook daar zit een wijziging er wellicht aan te komen.
