Waar zijn ze? was de nieuwsgierig makende titel van het colloquium dat Skepp vorig weekend in samenwerking met de VVS organiseerde in Brussel. Skepp staat voor Studiekring voor Kritische Evaluatie van Pseudo-wetenschap en het Paranormale, de VVS is de Vereniging voor Sterrenkunde. De ‘ze’ uit de titel verwijst naar buitenaardse levende wezens, al dan niet van het intelligente soort. Het betrof een kritisch wetenschappelijk colloquium over de zin en onzin rond buitenaards leven, met boeiende sprekers als Johan Braeckman, Anne-Marie Lambeir, Christoffel Waelkens, Jan Cami, Tim Trachet en Paul De Belder.
Vroeger (en dan heb ik het over pakweg een halve eeuw geleden) werd je als wetenschapper nog min of meer voor gek versleten als je het over buitenaards leven durfde te hebben, maar hoewel het bewijs ervoor nog steeds niet is geleverd, houdt de wetenschap tegenwoordig ernstig rekening met het bestaan van leven elders in het heelal. Het heelal is nu eenmaal zo ontzettend groot, dat het wel heel erg onwaarschijnlijk is dat de Aarde de enige plek zou zijn waar leven is ontstaan. Bovendien – maar dat is geen wetenschappelijk argument – zou het een enorme verspilling van ruimte zijn.
Daar komt bij dat er plaatsen bij de vleet zijn waar leven zich zou kunnen ontwikkelen. De laatste jaren zijn er – vooral dankzij de Kepler-ruimtetelescoop – al meer dan duizend exoplaneten (planeten bij andere sterren) ontdekt, en een aantal daarvan zijn naar alle waarschijnlijkheid geschikt voor leven. En dan heeft Kepler nog maar een heel klein stukje van de hemel afgespeurd. Je begrijpt het: het aantal planeten in het universum moet een enorm groot getal zijn.
De oudste sporen van leven op Aarde dateren van relatief kort na het ontstaan van onze planeet, wat erop kan wijzen dat, wanneer de omstandigheden eenmaal gunstig zijn, leven zich vrij snel kan ontwikkelen, wat dan weer impliceert dat het heelal vol leven zou kunnen zitten. Intelligent leven is echter andere koek. Als je de geschiedenis van het leven op Aarde bekijkt, dan stel je vast dat de komst van de mens eigenlijk pas vrij recent heeft plaatsgevonden. En dat zou erop kunnen wijzen dat intelligent leven eerder zeldzaam is.
Maar eigenlijk kunnen we daar allemaal niet veel over zeggen, want we hebben tot nu toe maar één voorbeeld van een plek waar leven is in het heelal, namelijk onze Aarde. Uit slechts één voorbeeld kun je geen veralgemeende conclusies trekken.
Als we zeker willen zijn dat er elders in de ruimte leven of intelligent leven is, dan zullen we er dus naar op zoek moeten gaan. Telescopen als Kepler kunnen ons vertellen waar er exoplaneten zitten, en een volgende generatie nog krachtiger instrumenten zal ons in staat stellen om de atmosferen van die planeten te onderzoeken. Daaruit zullen we dan misschien met veel meer zekerheid uitspraken kunnen doen over de aan- of afwezigheid van leven op die planeten.
Naar intelligent leven wordt al decennia lang gespeurd via het SETI-project (Search for Extra-Terrestrial Intelligence), dat radiosignalen uit de ruimte analyseert in de hoop om signalen te vinden die geen natuurlijke oorsprong kunnen hebben en dus van intelligente wezens afkomstig moeten zijn. Ook die technieken worden alsmaar veelbelovender.
Als er elders leven is, dan wordt de kans met de dag groter dat we het vinden. Maar we zullen nog even geduld moeten hebben. We hebben immers nog maar een piepklein deeltje van het ons omringende melkwegstelsel afgespeurd…
Geen opmerkingen:
Een reactie posten