Het JVS/VVS-weekend is sedert enkele jaren een vast item op mijn agenda voor begin oktober. Deze vereniging van Vlaamse amateurastronomen (JVS – Jongerenvereniging voor Sterrenkunde / VVS – Vereniging voor Sterrenkunde) organiseert jaarlijks een weekend vol interessante lezingen en randactiviteiten voor al wie geïnteresseerd is in sterrenkunde en ruimtevaart. Vorig jaar waren we nog te gast in de Cosmodrome, gelegen in een bosrijk gebied in midden-Limburg; dit jaar kwamen de sterrenliefhebbers weer samen aan de Belgische kust, in de Duinse Polders in Blankenberge (net als twee jaar geleden). Voor mij in ieder geval veel minder ver rijden dan vorig jaar.
Traditioneel worden er een aantal lezingen gegeven door zowel amateurs als professionele astronomen, over zeer uiteenlopende onderwerpen. Want je moet je realiseren dat de term sterrenkunde (of astronomie) een zeer brede waaier van disciplines dekt. Amateursterrenkundigen heb je dan ook in allerlei kleuren en smaken: de ene houdt zich bezig met astrofotografie (het fotograferen van hemellichamen en hemelverschijnselen), de andere met het slijpen van spiegels en het bouwen van telescopen. Nog anderen zijn eclipsjagers, houden zich bezig met spectrografie of verdiepen zich in de kosmologie, willen alles afweten van planeetonderzoek en ruimtesondes, van asteroïden en kometen of van zwarte gaten en neutronensterren. En dan heb ik enkel nog maar een kleine selectie van mogelijke onderwerpen opgesomd. Ja, de astronomie biedt voor elk wat wils en neen, je kunt onmogelijk over ál die zaken álles afweten, het is gewoon te veel.
Daarom is het des te interessanter om tijdens zo’n weekend verschillende mensen aan het woord te horen over zeer uiteenlopende aspecten van de astronomie en te vernemen waar zowel professionelen als amateurs mee bezig zijn.
Een greep uit de onderwerpen van het afgelopen weekend: Chinese ruimtevaart, lichthinderbeperking, professioneel telescoopdesign, spiegelslijpen, Nova Vul 1670, de Laniakea-supercluster, natuurlijke deeltjesversnellers in het heelal, de vier resterende Space Shuttles, primeurs in de ruimtevaart, de zonsverduistering van 20 maart 2015, etc.
Bezieler Jean-Pierre Grootaerd, die het project Sterren schitteren voor iedereen in Blankenberge kwam toelichten, ziet het meteen groots: hij beperkt zich niet tot Vlaanderen, maar gaat meteen internationaal in België, Nederland en Duitsland. Dankzij enkele bereidwillige sponsors en schenkers krijgen de scholen voor amper 100 euro zowel de kijker als de montering, boeken, posters en nog veel meer. Ook astronauten verlenen graag hun medewerking aan het project: enkele maankaarten en telescopen kregen al een handtekening van Charlie Duke, Dirk Frimaut, Frank De Winne, André Kuipers en Alexander Gerst.
Maar met het afleveren van de kijker bij de school is de kous niet af. De ervaring leert dat het gevaar bestaat dat zo’n toestel, wanneer er geen begeleiding is, na een paar keer gebruiken ergens op zolder of in een bergruimte belandt en daar nooit meer uitkomt. En dat zou zonde zijn, nietwaar? Daarom wordt ook gezorgd voor begeleiding door lokale volkssterrenwachten of sterrenkundeverenigingen, zodat de leerlingen (en ongetwijfeld ook hun leerkrachten) er ook effectief iets aan hebben en er heel wat van zullen leren.
Wellicht de grappigste spreker van het weekend – en meteen ook de enige vrouw – was ongetwijfeld Ellen Bruijns, die verslag kwam doen van haar trip naar de Faeröereilanden om er de totale zonsverduistering van 20 maart 2015 te gaan waarnemen. Het zag er eerst naar uit dat het een maat voor niets zou worden, want de lucht was die ochtend zwaar betrokken, maar op het cruciale moment kwam er een opening in de wolken waardoor de eclips toch nog te zien was. Helaas slaagde Ellen er niet in om nog foto’s te maken, maar wat ze zag stond op haar netvliezen gebrand, en de Nederlandse eclipsjaagster kon ons een mooie tekening laten zien van hoe ze zich de eclips van 2015 herinnert. Vóór de uitvinding van de (astro)fotografie deden overigens alle astronomen het op die manier: ze maakten tekeningen van hun waarnemingen.
Ook heel indrukwekkend was de presentatie van Geert Vandenbulcke, een ervaren astrofotograaf uit Oostduinkerke, die het voorbije jaar besteed heeft aan het maken van een analemma-foto van de zon. Het resultaat vind je hierboven. Een analemma geeft de positie van een hemellichaam (in dit geval de zon) weer op een vast moment van de dag, gedurende een jaar. Bovenstaande foto is een combinatie van 53 foto’s van de zon, gemaakt ruwweg iedere week (uiteraard afhankelijk van de weersomstandigheden) op hetzelfde moment van de dag. Je moet er veel geduld en doorzettingsvermogen voor hebben, zorgen dat de camera bij iedere opname op dezelfde manier gepositioneerd wordt en dezelfde instellingen gebruikt, en op voorhand goed plannen (zodat het volledige analemma in beeld komt).
Het hoeft geen betoog dat ik, samen met de organisatoren, tevreden kan terugblikken op dit geslaagde sterrenweekend. Ik heb interessante sprekers aan het woord gehoord, nieuwe dingen geleerd en ook wat bijgepraat met andere amateurastronomen.
De locatie voor volgend jaar staat al vast: dan trekt het JVS/VVS-gezelschap opnieuw naar de kust, deze keer naar Oostende.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten