Ik laat me graag verrassen, dus ik heb me niet laten tegenhouden door het feit dat ik nog nooit van deze opera gehoord had. Maar de naam van de componist klonk mij alleszins bekend in de oren: Philip Glass. Ik heb voor het eerst met zijn werk kennis gemaakt via de soundtracks van Koyaanisqatsi en Powaqqatsi in de jaren tachtig.
Sedert kort weet ik dat de man dus ook nog een behoorlijk aantal moderne opera’s geschreven heeft, waaronder enkele gewijd aan beroemde wetenschappers (Einstein, Galilei, Kepler). Er valt dus nog heel wat interessants te ontdekken.
De opera van gisteravond, Satyagraha, was geïnspireerd door het leven van Mohandas Gandhi (beter gekend als Mahatma).
De muziek van Glass is ritmisch, repititief en minimalistisch. Eveneens minimalistisch waren bij deze opera het decor, het verhaal, en de boventiteling. Die boventiteling was nodig, want het hele stuk wordt gezongen in het Sanskriet, een taal die ik, net als wellicht de meeste operaliefhebbers gisteravond, niet machtig ben. De teksten komen uit de Bhagavad Gita, een van de heilige geschriften van het hindoeïsme. Maar naar het schijnt zijn die teksten bedoeld om gehoord, niet gelezen, te worden. Vandaar dat niet alles werd vertaald, enkel het hoogstnodige.
Het verhaal zelf, voor zover daar al sprake van is, is niet lineair. Historische personages uit Gandhi’s verleden, heden en toekomst worden ten tonele gevoerd. In akte 1, getiteld ‘Tolstoy’, zien we Arjuna en Krishna in een mythische confrontatie. In akte 2 staat Tagore centraal, en in akte 3 Martin Luther King.
Behalve de solisten speelt het koor een behoorlijk grote rol in deze opera, en er wordt ook gewerkt met professionele poppenspelers en eenvoudige middelen zoals manden, kratten, golfplaat, kleefband en krantenpapier. Het veelvuldig gebruik van krantenpapier is een verwijzing naar de Indian Opinion, een krant die Gandhi uitgaf in Zuid-Afrika.
Een niet alledaagse opera, maar zeker de moeite waard. Deze opvoering is voor mij in ieder geval een stimulans om het werk van Philip Glass verder te gaan ontdekken. Er zitten beslist nog pareltjes tussen.
Het gebeurt niet zo vaak dat opera’s opgevoerd worden in het bijzijn van de componist. Gisteren zat Glass gewoon tussen het publiek in de Met, en aan het einde van de voorstelling werd hij uiteraard onder een staande ovatie op het podium uitgenodigd. Een schitterend begin voor het nieuwe Opera in de Cinema-seizoen!
www.kinepolis.com/opera
www.metopera.org/hdlive
www.philipglass.com
Traditiegetrouw zijn we dit jaar weer naar Antwerpen gespoord voor de boekenbeurs, die in 2011 aan zijn 75e editie toe is. Op deze eerste beursdag viel het nog tamelijk mee met de drukte. 1 en 11 november en het weekend daartussenin wou ik beslist vermijden, want is het soms echt niet te doen, weet ik uit ervaring.
